تاریخچه شیرینی

اولین رقابت تجاری ایران و روسیه بر سر کارخانه قند کهریزک رخ داد. در آن زمان قند کالای اساسی مردم بود و در هر خانه ای پیدا می شد. ناصرالدین شاه کارخانه قند کهریزک را راه انداخت. اما روس ها شروع کردند به پایین آوردن قیمت قند و در آخر کارخانه قند تعطیل شد اما تا مدت ها دعوا بر سر قند یکی از مهمترین مسائل کشور بود.

اولین شیرینی که در تاریخ ایران ثبت شده چیزی است مانند بستنی یخی امروز مقداری برف را در یک کاسه می ریختند و روی آن افشره ی انگور شیرین می پاشیدند. این بستنی در روزهای گرم که برف در دسترس نبود خورده می شد. برای به دست آوردن برف یا باید به یخچال های طبیعی سر می زدند یا از برف باقیمانده روی کوه ها استفاده می کردند. این بستنی که تا به امروز به همین شکل وجود دارد و ما به آن یخ در بهشت می گوییم، در اوایل دوره قاجار در تهران رواج زیادی داشت.

برف و شیره انگور

برف را از کوه های توچال شمیران برمی داشتند در صندوق می ریختند، رویش را با گونی می پوشاندند و به شهری می رساندند. این بستنی جور دیگری هم به عمل می آمد، پالوده فروش ها به جای برف، یخ تمیز از کوه می آوردند آن را روی چارپایه ای می گذاشتند، در مقابلش می نشستند و با اره کمانی دو دسته ای که مخصوص این کار بود یخ را می تراشیدند و به صورت برف در می آوردند.

سرمای زمستان که می شکست بساط بستنی فروش ها رونق می گرفت آنها از پانزده روز مانده نوروز به استقبال گرم شدن هوا می رفتند، بشکه های برف و یخ را روی سر می گذاشتند و در کوچه ها می خواندند:

آی بستنی، نوبر بهاره بستنی باب دل یار بستنی، قند و گلابه بستنی

آی طعم و مزه داره، جیگر تو حال میاره

به گفته تاریخ، ایرانیان از زمان های دور به خوردن شیرینی علاقمند بودند. شیرینی در دربار شاهان هم به وفور پیدا می شد. در تاریخ آمده شاه عباس صفوی برای پذیرایی از همایون، پادشاه مغولی هند حکم کرد هر روز بیست خوان نقل و در هر خوان دو کله قند و گوارش الوان، مثل گوارش زرشک، گوارش زعفران، آب نبات، قرص لیمو، قرص عنبر، حلوا و شکر لوزینه در محل خوردن پادشاه قرار داده شود.

لورزینه

شیرینی هایی که در ایران مصرف می شد تا اواخر قاجاریه همان شیرینی های سنتی بود، سند این ادعا کتاب سفره اطعمه است دکتر تولوزان حکیم باشی دربار در دوره ناصرالدین شاه برای تشخیص بهتر ایرانیان نیاز داشت عادات غذایی آنان را بداند برای همین از میرزا علی اکبرخان آشپزباشی، آشپز دربار خواست تا رساله ای در روش پخت غذاهای ایرانی بنویسد. این رساله یکی از مهم ترین اسناد درباره آشپزی و عادت های غذایی ایرانی هاست.

طبق این سند در دوره ناصری ایرانیان دو نوبت در شبانه روز شیرینی می خوردند و بخش مهم تر شیرینی جات در وعده عصرانه صرف می شد. بستنی و پالوده هم به عنوان عصرانه در این کتاب آمده. بستنی کتاب سفره اطعمه همان شربتی است که یخ می زند و تراشیده می شود اما پالوده همان چیزی است که ما امروز به آن فالوده می گوییم.

پالوده

در آن زمان شیرینی های مثل گز، پشمک، حلوا و گوشفیل هم وجود داشت. کیک عروسی هم بین ارمنی ها رواج پیداکرده بود. به نقل از جعفر شهری قبل از همه نقل و قرص های رنگارنگ تعارف می کردند بعد از آن شیرینی های درختی مانند کشمش سبز، توت، انجیر خشک و بعد شیرینی های سنتی و بازاری مثل نان برنجی و کلوچه و راحت الحلقوم. این شیرینی ها بیشتر در تهران رواج داشت اما شهر های مختلف هم به خاطر مواد اولیه در دسترس و ذائقه ی متفاوت مردم شیرینی های خاص خود را دارند.

مثلا سوهان قمی قبلا حلوای قمی نام داشت. معروف است، فرستاده ی مظفرالدین شاه وقتی برای افتتاح حرم حضرت معصومه به قم سفر کرد و حلوای قمی خورد. گفت: حلوا چون سوهان دل مرا صیقل داد و غذایم را هضم کرد از این بدهید تا برای علی حضرت ببرم. از آن بعد اسم حلوای قمی، سوهان شد.

مسقطی از بندر مسقط به سواحل خلیج فارس می آمد و از آنجا به بندر عباس، میناب، بوشهر و شیراز می رسید. مسقطی حالا در بوشهر و شهر های دیگر تولید می شود و همچنان نامش مسقطی است.

گز یکی از قدیمی ترن شیرینی های ایرانی است. می گویند از زمان صفویه تولید می شده و زمان آقا محمد خان به کشور های دیگر صادر می شده. گز از گیاهی به نام گزانگبین تولید می شود که در اطراف اصفهان و خوانسار پیدا می شود و هنوز هم گز های اعلا جای شکر با گزانگبین شیرین می شوند. پخت گز در قدیم نیاز به شکر نداشت. شکر که هندیان در آخر قرن پنجم میلادی شکل کریستال شده آن را کشف کرده بودند در اروپا حتی تا قرن هجدهم هم کالای تجملی به حساب می آمد و استفاده از آن رایج نبود. چیزی که در یکی دو قرن اخیر شیرینی ها را متنوع و گوناگون کرده رواج استفاده از شکر است.

ورود شکلات به بازار ایران به زمان محمد شاه قاجار بر می گردد. در آن زمان تجار انگلیسی و مستشاران نظامی فرنگی، شکلات را همراه خود به ایران می آوردند. شکلات خیلی آهسته راه خود را در میان مردم باز کرد. در دوران پهلوی سبک زندگی مردم تغییر زیادی کرد و به وجودن آمدن کافه ها و رستوران های غربی، قنادان را به فکر انداخت که شیرینی های لوکس فرنگی مثل شکلات و پیراشکی را همین جا تولید کنند. یکی از اولین شکلات پزهای حرفه ای ایرن، خاندان بوفوسیان از ارامنه مهاجر بودند که قبل از مهاجرت به ایران در بخش هایی از روسیه تزاری شکلات پزهای حرفه ای بودند.

کارخانه قند کهریزک

در دوران پهلوی اتفاق دیگری هم برای صنعت شیرینی پزی افتاد. کارخانه ی قندی که ناصرالدین شاه تاسیس کرده بود و با فشار روس ها تعطیل شده بود در زمان رضاشاه شروع به کار کرد. با تولید قند و شکر داخلی، شیرینی پزی در ایران با سرعت بیشتری به کارش ادامه داد. شیرینی های غربی که در اوایل دوره پهلوی محدود به کیک بود کم کم تنوع بیشتری پیداکرد و قنادی ها یکی یکی در شهر باز شدند.

شیرینی های ایران امروز متنوع تر شده با اینکه شیرینی های غربی در ایران گسترده شده اما شیرینی های ایرانی طرفداران خودش را دارد. در مراسم های سنتی مثل نوروز یا یلدا هنوز شیرینی های ایرانی سرو می شود. این شیرینی ها حالا دیگر در دنیا شناخته شده و پرطرفدار هستند. صادرات شیرینی ایرانی روز به روز گسترده تر می شود.

مردم ایران علاقه زیادی به خوردن شیرینی دارند و به همین دلیل در ایران انواع مختلفی از شیرینی ها یافت می شود. یکی از معروف ترین شیرینی های یزد قطاب می باشد. گز یک شیرینی بسیار محبوب در ایران است و بطور سنتی با مناسبت های خاص و جشن همراه است.

استعلام قیمت پره و متعلقات همزن از فروشگاه اینترنتی آریا همزن

آریا همزن تولیدکننده پره همزن های صنعتی و خانگی و متعلقات همزن ها در راستای تامین نیازهای قنادان فعالیت می کند. شما می توانید محصولات مورد نیاز همزن خود را از این سایت تهیه کنید.